Bột ngọt là gì? Quy trình sản xuất bột ngọt như thế nào?
Với khả năng làm tăng vị ngon và tạo ra cảm giác ‘umami’, bột ngọt đã trở thành một phần không thể thiếu trong nhiều món ăn, đặc biệt phổ biến ở châu Á. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về nguồn gốc và quá trình ra đời của loại gia vị này. Vậy bột ngọt thực chất là gì, và Quy trình sản xuất bột ngọt như thế nào ? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết này nhé!
Bột ngọt là gì?
Bột ngọt hay còn gọi là MSG (Monosodium Glutamate) là một loại gia vị được sử dụng rộng rãi để tăng cường hương vị món ăn. Thành phần chính tạo nên bột ngọt là muối natri của axit glutamic, một axit amin tự nhiên có sẵn trong nhiều loại thực phẩm như thịt, cá, nấm, cà chua,…
Axit glutamic là một trong những thành phần tạo nên vị umami, hay còn gọi là vị ngọt thịt, là một trong năm vị cơ bản của con người (cùng với ngọt, mặn, chua, và đắng). Umami mang đến cảm giác tròn vị, hài hòa và kích thích vị giác một cách tự nhiên. Khi thêm vào thức ăn, bột ngọt giúp tăng cường hương vị tự nhiên của nguyên liệu, giúp món ăn trở nên ngon miệng và hấp dẫn hơn.
Lịch sử ra đời của bột ngọt
Nhờ nghiên cứu sâu rộng về hương vị của tảo biển kombu vào năm 1908, nhà khoa học Kikunae Ikeda đã phát hiện ra và đặt tên cho vị umami – một trong năm vị cơ bản của con người. Nhờ phát minh này, Ajinomoto – thương hiệu bột ngọt đầu tiên trên thế giới, đã ra đời vào năm 1909. Kể từ đó, bột ngọt đã trở thành một gia vị phổ biến, góp phần làm phong phú hương vị của vô số món ăn trên thế giới.
Mặc dù có nhiều tranh cãi về tác động của bột ngọt đến sức khỏe, nhưng nhiều nghiên cứu đã cho thấy rằng, khi sử dụng đúng liều lượng, bột ngọt không gây hại và vẫn được các cơ quan y tế trên thế giới công nhận là an toàn.
Nguyên liệu sản xuất bột ngọt
Nguyên liệu chính để sản xuất bột ngọt là axit glutamic, quy trình hiện đại thường sử dụng phương pháp lên men từ các nguyên liệu nông sản giàu tinh bột hoặc đường như mía, sắn, ngô hoặc củ cải đường.
Quá trình lên men bột ngọt tương tự như quá trình lên men để tạo bia hoặc giấm, đều dựa trên hoạt động của vi sinh vật. Tuy nhiên, thay vì tạo ra rượu hoặc axit axetic, vi khuẩn trong sản xuất bột ngọt sẽ chuyển hóa các nguyên liệu thành glutamate, sau đó được trung hòa bằng muối natri để tạo ra bột ngọt (MSG). Phương pháp sản xuất từ lên men này không chỉ hiệu quả mà còn thân thiện với môi trường, cho ra sản phẩm tinh khiết và an toàn để sử dụng trong thực phẩm.
Quy trình sản xuất bột ngọt
Quy trình sản xuất bột ngọt (monosodium glutamate – MSG) là một quy trình lên men sinh học từ các nguyên liệu chứa tinh bột và đường, với sự tham gia của vi sinh vật để sản xuất ra axit glutamic, sau đó được chuyển hóa thành bột ngọt. Dưới đây là các bước chi tiết trong quy trình này:
Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu
Nguyên liệu chính để sản xuất bột ngọt bao gồm:
- Nguồn tinh bột và đường: Các loại ngũ cốc như ngô, mía, củ cải đường hoặc khoai mì được sử dụng để chiết xuất đường glucose.
- Vi sinh vật: Dùng để lên men, chủ yếu là các vi khuẩn thuộc họ Corynebacterium hoặc Brevibacterium.
Bước 2 : Thủy phân tinh bột (Hydrolysis of Starch)
Tinh bột từ ngô hoặc các nguyên liệu khác được thủy phân bằng các enzym hoặc axit để chuyển hóa thành glucose. Quá trình này giúp giải phóng đường đơn, tạo nguồn dinh dưỡng cho quá trình lên men.
Bước 3 : Lên men
Dưới tác động của vi khuẩn Corynebacterium glutamicum, đường trong nguyên liệu thô sẽ trải qua quá trình chuyển hóa phức tạp để tạo thành axit glutamic. Môi trường lên men được kiểm soát chặt chẽ về nhiệt độ, độ pH và các yếu tố khác để đảm bảo quá trình lên men diễn ra ổn định và hiệu quả. Khi vi khuẩn tiêu thụ đường, chúng sẽ sử dụng đường làm nguồn năng lượng và nguyên liệu để tổng hợp axit glutamic.
Bước 4 : Tinh chế
Sau khi lên men, dung dịch chứa axit glutamic sẽ được tinh chế bằng các phương pháp như lọc và kết tủa để loại bỏ tạp chất và thu được axit glutamic tinh khiết. Tiếp theo, axit glutamic sẽ được kết hợp với muối natri để hình thành mononatri glutamate.
Bước 5 : Kết tinh
Dung dịch mononatri glutamate sẽ được làm nguội dần để tạo điều kiện cho quá trình kết tinh tự nhiên diễn ra. Quá trình kết tinh khiến các tinh thể MSG dần bắt đầu hình thành và dần lắng xuống. Để tăng độ tinh khiết và kiểm soát kích thước hạt, dung dịch có thể được xử lý bằng phương pháp ly tâm hoặc lọc.
Bước 6 : Sấy khô
Sau khi thu được các tinh thể bột ngọt từ dung dịch kết tinh, chúng sẽ được đưa vào hệ thống sấy khô để làm giảm độ ẩm xuống mức an toàn, giúp ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn và nấm mốc trong quá trình bảo quản. Quá trình sấy khô có thể được thực hiện bằng nhiều phương pháp như sấy nhiệt hoặc sấy chân không, tùy thuộc vào yêu cầu của nhà sản xuất.
Bước 7 : Đóng gói
Cuối cùng, bột ngọt được đưa vào hệ thống đóng gói tự động. Tùy thuộc vào mục đích sử dụng, bột ngọt có thể được đóng gói trong các bao lớn cho sản xuất công nghiệp hoặc các túi nhỏ dành cho người tiêu dùng cá nhân.
>> Xem thêm : Máy Đóng Gói Mì Chính
Thiết bị sử dụng trong sản xuất bột ngọt:
- Hệ thống nồi nấu và thủy phân tinh bột
- Bể lên men
- Máy lọc và thu hồi axit glutamic
- Hệ thống trung hòa và kết tinh bột ngọt
- Máy sấy và thiết bị sàng lọc
- Máy đóng gói
Kết luận
Từ khi được phát hiện vào đầu thế kỷ 20, bột ngọt đã trải qua một hành trình phát triển ấn tượng để trở thành một trong những gia vị không thể thiếu trong nền ẩm thực thế giới. Với quy trình sản xuất hiện đại, từ khâu lựa chọn nguyên liệu đến các bước tinh chế và đóng gói khép kín, bột ngọt ngày nay không chỉ đảm bảo chất lượng mà còn đáp ứng tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm, mang đến sự yên tâm cho người tiêu dùng.
Hy vọng rằng những thông tin chia sẻ trong bài viết này sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về nguồn gốc và quá trình ra đời của bột ngọt cũng như là có cái nhìn toàn diện hơn về loại gia vị quen thuộc này.
>> Bài viết liên quan :
